workshops

9:30 – 9:45: Introductie van de dag

9:45 – 10:45: Plenair Panelgesprek

Herstelrecht als maatschappelijke beweging.  Kunnen voorvechters van herstelrecht iets opsteken van bewegingen die ijveren voor nieuwe vormen van democratische inspraak? En omgekeerd: heeft democratie iets te leren van herstelrecht? In dit panel laten we mensen met ruime ervaring op vlak van restorative justice en democratische vernieuwing met elkaar in gesprek gaan.  Moderator: Peter Vermeersch Panel: Yves Dejaeghere / Gert Jan Slump/ …

• Peter Vermeersch is schrijver en hoogleraar politieke wetenschappen aan de KU Leuven. Hij doet voornamelijk onderzoek over democratie, minderheden en verzoeningspolitiek in Oost-Europa en de Balkan.
• Yves Dejaeghere is gastprofessor aan de Universiteit Antwerpen, faculteit Politieke Wetenschappen en coördinator van G1000.  
• Gert Jan Slump (NL) is vrij gevestigd criminoloog en expert op het terrein van herstelrecht en herstelgericht werken. Hij heeft sinds 2009 een eigen praktijk als strategisch adviseur, innovator, ontwikkelaar, trainer en spreker/ambassadeur herstelrecht. Hij richtte in 2010 samen met anderen de Stichting Restorative Justice Nederland (RJN) op. Hij begeleidt en adviseert bij vernieuwings- en planvormingsprocessen en geeft trainingen op het terrein van herstel- en slachtoffergericht werken. In 2012 ontving hij namens RJN de Bianchi Herstelrecht Prijs.

11:15 – 12:30:

Workshopblok 1: Theoretische kaders en praktijken van vermaatschappelijking, burgerparticipatie en herstelrecht

1. Theoretische kaders rond burgerparticipatie en herstelrecht: Elke Plovie (Elke Plovie werkt als docent en onderzoekster rond burgerschap en participatie aan UC Leuven-Limburg, campus Sociale School Heverlee Centrum voor burgerschap en participatie) . Vanuit haar onderzoek naar burgerschapspraktijken in diverse contexten (o.a. burgerinitiatieven, zorgzame buurt, buurtcomités, vrijwilligerswerk) zal Elke theorie en praktijk rond participatie verbinden. Ze vertrekt daarbij specifiek vanuit een (democratisch) burgerschapsperspectief en gaat op zoek naar concepten en kwesties die zich op het kruispunt bevinden tussen burgerschap en herstel.  
2. Deliberatieve democratie en herstelrecht: Waar vinden ze elkaar?: Een gesprek tussen Katrien Lauwaert (Moderator vzw) en Peter Vermeersch (KULeuven)
3. De lancering van Transitiehuizen ahv verschillende vormen van burgerparticipatie: Hannelore Volckaert (Projectmedewerker De Huizen vzw, lid van de raad van bestuur van vzw Touché en oplossingsgerichte therapeut).  Na een korte voorstelling van organisatie ‘De Huizen’, staan we in deze workshop stil bij de oproep voor transitiehuizen vanuit het departement justitie en hoe we hier vormen van burgerparticipatie/herstelrecht/vermaatschappelijking van herstel in herkennen. We denken hierbij oa. aan de uitwerking van ‘community detentie, de oproep tot kandidaatstelling voor het runnen van een transitiehuis van de FOD Justitie aan organisaties uit de samenleving, de vaststelling dat er heel veel geïnteresseerde burgers & organisaties opstonden die hier iets in willen betekenen en het oplossingsplan als concretisering van het differentiatieprincipe van De Huizen. Na een korte voorstelling, gaan we graag in interactie met de deelnemers, op basis van ons praktijkvoorbeeld.
   
4. Internering en herstel: op zoek naar balans: Natalie Aga (Is licentiaat in de orthopedagogiek (2001) en in de familiale en seksuologische wetenschappen (2005). Van bij de start van haar loopbaan is ze werkzaam binnen het forensische werkveld, in het bijzonder met geïnterneerde personen. Sinds 2014 is ze als onderzoeker verbonden aan de vakgroep Orthopedagogiek. Haar onderzoek situeert zich binnen het veld van personen met een psychiatrische problematiek of een verstandelijke beperking die strafbare feiten pleegden. Haar interesse gaat uit naar de eigen belevingen van personen in gedwongen hulpverleningstrajecten.): Het herstelparadigma vindt de laatste jaren haar ingang binnen de geestelijke gezondheid en binnen de verslavingszorg. Wanneer we echter de vertaalslag van dit paradigma willen maken naar de forensische context, stuiten we op spanningen die ons voor grote uitdagingen stellen. Tot op vandaag is er weinig onderzoek beschikbaar over herstel in een forensische context en ontbreekt informatie die is gebaseerd op doorleefde ervaringen van geïnterneerde personen. Tijdens deze workshop worden daarom in eerste instantie de resultaten van een onderzoek voorgesteld waarin geïnterneerde personen weergeven wat ze nodig hebben in hun herstelproces. Na deze uiteenzetting, is er ruimte voor debat op basis van een aantal vragen die u worden voorgelegd door de onderzoeker.
5. Vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg: Opvang van geïnterneerden in de maatschappij en zonder dwang, hoe doe je dat?: Peter Dierinck (Peter Dierinck is psycholoog in het Psychiatrisch Centrum Gent-Sleidinge. Hij bundelde zijn ervaringen en ideeën over herstel, Kwartiermaken en vermaatschappelijking in het boek ‘Hoopverlenen’ ):  De workshop gaat over het creëren van gastvrije plaatsen voor mensen met psychische kwetsbaarheid, waarbinnen zoveel mogelijk plaats is voor wederkerigheid. Patiënten worden op deze manier weer burgers. Een workshop met heel wat praktische voorbeelden.
6. Participatieve theatervoorstelling: Geen licht zonder schaduw: Het project “Geen licht zonder schaduw” is een samenwerking van Pax Christi Vlaanderen, De Huizen, Without Walls en Shadow Liberation met steun van de Vlaamse Overheid. In deze schaduwvoorstelling brengen vijf acteurs, elk op hun eigen manier ervaringsdeskundigen, een gesprek met het publiek op gang. Via doorleefde dialogen en schaduwspel werpen ze vragen op waar ze zelf geen pasklaar antwoord op hebben. Vragen rond schuld, vergelding, detentie, kansen geven, een nieuw leven opbouwen, misschien zelfs herstel.

 

13:30 – 14:45:

Workshopblok 2: Werken met vrijwilligers: vormen van burgerparticipatie in het omgaan met conflicten

1. Waarom kiezen voor vrijwilligers bij burenbemiddeling?: Leen Meerschout (kabinetsmedewerker bij het Oost-Vlaams provinciebestuur en bemiddelaar in bijberoep, vrijwilliger bij de dienst Burenbemiddeling van de stad Gent): Vele Vlaamse steden en gemeenten richten momenteel een eigen dienst Burenbemiddeling in waarbij vrijwilligers op pad worden gestuurd die trachten om conflicten tussen buren en in buurten op te lossen via bemiddeling.  Wat is het belang hiervan? Hoe werkt Burenbemiddeling? Waarom kiezen voor vrijwilligers? Hoe de kwaliteit garanderen?
2. Het betrekken van burgers/vrijwilligers bij herstelgericht groepsoverleg (HERGO): Ann Moens / Joost Broucke (HCA Oost-Vlaanderen):   Graag vertellen we iets over het concept, de selectie van vrijwilligers, onze ervaringen, uitdagingen en knelpunten. Enerzijds willen we de deelnemers informeren over dit experiment en anderzijds lijkt het ons dankbaar om ook in dialoog te kunnen gaan rond de zinvolheid van burgerparticipatie ikv HERGO.
3. Werken met vrijwilligers: Getuigen onderweg en het buddy-project: Stacey Zevenbergen (Rondpunt vzw): Werken met vrijwilligers in buddy-projecten:  Rondpunt vzw ijvert voor een goede opvang van alle (in)direct betrokkenen bij een verkeersongeval en sensibiliseert voor een veiliger verkeer. Slachtoffers, naasten, nabestaanden, veroorzakers en professionals kunnen bij Rondpunt terecht met al hun vragen.  In deze workshop staan we stil bij het inschakelen van vrijwilligers bij de re-integratie van verkeersslachtoffers en de brede sensibilisering over de gevolgen van een verkeersongeval. De focus ligt op de kracht van het verhaal en de getuigenis van verkeersslachtoffers, de gevoeligheden rond het betrekken van slachtoffers/nabestaanden en veroorzakers en het belang van een buddy-werking.
4. Jongerenrechtbanken als Restorative Justice interventie: Eymert Van Manen (Stichting Jongerenrechtbanken Nederland) en Gert Jan Slump (RJ Nederland):    Een jongerenrechtbank op scholen? Ja dat gebeurt op 13 scholen in Nederland. Een jongerenrechtbank voorkomt schorsing of aangifte bij de politie. Afhandeling door een jongerenrechtbank heeft grote voordelen. Als een gemeenschap het conflict zelf oplost, vloeien de opbrengsten ook weer terug naar de gemeenschap. Het voorkomt exclusie en escalatie en biedt jongeren de ruimte om via morele oordeelsvorming tot een duurzame oplossing te komen. In de workshop meer over doelstellingen, opzet en werkwijze.
5. Participatieve theatervoorstelling: Geen licht zonder schaduw: Het project “Geen licht zonder schaduw” is een samenwerking van Pax Christi Vlaanderen, De Huizen, Without Walls en Shadow Liberation met steun van de Vlaamse Overheid. In deze schaduwvoorstelling brengen vijf acteurs, elk op hun eigen manier ervaringsdeskundigen, een gesprek met het publiek op gang. Via doorleefde dialogen en schaduwspel werpen ze vragen op waar ze zelf geen pasklaar antwoord op hebben. Vragen rond schuld, vergelding, detentie, kansen geven, een nieuw leven opbouwen, misschien zelfs herstel.

 

15:15 – 16:30:

Workshopblok 3: Samen spreken over participatie en herstelrecht: projecten en onderzoeken

1. Burgerparticipatie in gevangenissen: Amand Dewaele (De Rode Antraciet): Amand Dewaele werkt als Europees projectcoördinator en is verantwoordelijk voor het project PAC of burgerparticipatie van gedetineerden in gevangenissen. Amand zal het project voorstellen, ingaan op de verschillende gradaties van participatie, de  verschillende proefprojecten voorstellen alsook de eerste resultaten van het project. Het project is pas een paar maanden geleden gestart. Verder gaan we interactief in op vragen en suggesties van Amand en de groep. Een boeiende inhoudelijke discussie.
2. Hoe kunnen we de participatie van burgers vergroten binnen een herstelgericht project met focus op radicalisering, verkeer en seksueel misbruik binnen organisaties?: Katrien Lauwaert (Moderator vzw):  Voorstelling en gesprek m.b.t. het vernieuwend, herstelgericht project SAMENSPRAAK, dat zoekt naar toepassingsmanieren van de ‘Achter De Spiegel-methodiek‘ in specifieke contexten.
3. Restorative Justice voor verkeersslachtoffers in Europa: Ingrid Marit (Slachtoffer-daderbemiddelaar bij Moderator en tot eind oktober 2018 projectmedewerker voor het EU-Project: “Victims of Road Traffic Offences): In deze workshop worden de resultaten van het EU- project “Victims of Road Traffic Offences” toegelicht. In dit project werkte Moderator samen met Rondpunt, het expertisecentrum voor betrokkenen bij een verkeersongeval en KULeuven. Het project focust op 3 grote thema’s: Informatie en Support aan slachtoffers, Interdisciplinaire samenwerking en Bemiddeling en herstelrecht in verkeersmisdrijven. In een eerste deel worden de verschillende producten die het project opleverde kort voorgesteld. In een tweede deel besteden we meer aandacht aan de resultaten van het luik Herstelrecht: we tonen enkele digital stories die gemaakt werden in het project en stellen het handboek voor dat Slachtofferverenigingen wil ondersteunen om de herstelrechterlijke praktijken in verkeersmisdrijven bespreekbaar te maken bij de doelgroep.
4. Democratie en participatie als ankers voor een Restorative City: partners aan het woord:  Leuven Restorative City: Hoe gaat de maatschappij om met conflict en spanning? Gevoelens van onveiligheid, vrees voor ‘de andere’ en onverdraagzaamheid doen in de regel meer kwaad dan goed. Het project Leuven Restorative City mikt daarom resoluut op directe dialoog om het wederzijdse vertrouwen te versterken. Samenleven is een kunst die zo veel meer heeft aan een verbindende en herstelgerichte houding!
5. Burgerjury’s en verhalen van herstel: Peter Vermeersch (KUL):  Kan deelname aan een assisenjury iemands blik op dader- en slachtofferschap veranderen? Of preciezer: kan de juryplicht ooit een nuttige rol spelen in het herstelrecht? Peter Vermeersch verkent deze vraag aan de hand van academische inzichten én zijn persoonlijke ervaring.
6. Community processing: van conflict naar ondersteunde oplossing: Gert Jan Slump (RJ Nederland): Samenleven is een uitdaging. Vaak gaat het goed, soms ontstaat gedoe. Voor grootschalig gedoe kan ‘Communityprocessing’ uitkomst bieden: iedereen die geraakt en geschaad is door een gebeurtenis, een ontstane of een nieuw te organiseren situatie, wordt werkelijk gehoord en besluit mee om tot een duurzame oplossing te komen. Hoe dat werkt? Kom naar de workshop.